Pink Floyd - Ξαναχτίζοντας Tο Tείχος

Τριάντα και κάτι χρόνια μετά την πρώτη του ηχογράφηση το Τείχος των Pink Floyd κατάφερε να μη χαθεί ποτέ από την επικαιρότητα. Ο Roger Waters αναμένεται πλέον και επίσημα με το νεο tour τού The Wall στην Αθήνα, κι εμείς ανασύραμε από το αρχείο μας το κείμενο του Γιάννη Μαλαθρώνα από τον Αύγουστο του 1982, που δίχασε τους αναγνώστες τότε και πιθανώς το ίδιο να συμβεί και τώρα…

Το Wall είναι φτιαγμένο για να προκαλεί αδράνεια. Είναι φτιαγμένο για να θαυμάζεται μέσα σε μια χρυσή κορνίζα. Προορίζεται να ακούγεται στο ακριβότερο hi-fi. Το Wall προορίζεται να ακούγεται από μια πολυθρόνα και να επενεργεί όπως η κλασική μουσική. Δεν εξάπτει, κοιμίζει και ναρκώνει τους νέους, και εκμηδενίζει την πιθανή τους δημιουργικότητα.

Δέος σε πιάνει όταν αντικρίζεις το εσωτερικό τού Earl’s Court, της μεγαλύτερης αίθουσας που υπάρχει στην Ευρώπη, χωρητικότητας κάπου 15.000 θέσεων. Χρησιμοποιείται συνήθως για εκθέσεις (Το Ιδανικό Σπίτι) ή για διαγωνισμούς (Σκυλοκαλλιστεία) και πότε πότε για συναυλίες αστρονομικού μεγέθους σαν αυτήν εδώ των Pink Floyd.

Είναι η δεύτερη φορά που παρακολουθώ το Wall –το είχα δει και πέρυσι– και η τρίτη φορά που βλέπω live τους Floyd. Θέλω να πω: «Αυθυποβάλλομαι ότι τους βλέπω live», καθότι αυτό που πράγματι βλέπω είναι τέσσερις κουκίδες μακριά, και αυτό που ακούω είναι ο δίσκος παιγμένος στην εντέλεια δίχως την παραμικρή αλλαγή και δίχως την παραμικρή παλινδρόμηση από τα tracks. Θα ακούσω το Wall παιγμένο στην ίδια σειρά με το LP από το πρώτο κομμάτι της πρώτης πλευράς έως το τελευταίο της τέταρτης. Τι λέω, όμως; Τι σκαλίζω μπροστά στο γεγονός στο οποίο παρευρίσκομαι. ΒΡΙΣΚΟΜΑΙ ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΑΙΘΟΥΣΑ ΜΕ ΤΟΥΣ PINK FLOYD! Και αυτό θα πρέπει να αρκεί για να με κάνει να αναρριγώ.

Αρχίζει λοιπόν το σόου με τον κομφερασιέ που μας απαγορεύει να χρησιμοποιούμε κάμερες και μας αναγγέλλει ότι δεν χρειάζεται να χρησιμοποιήσουμε πυροτεχνήματα καθότι θα υπάρξουν αρκετά μέσα στο κεφάλι μας. Και ξαφνικά μέσα από εκτυφλωτικές βόμβες μαγνησίου, εμφανίζονται οι τέσσερις ΗΜΙΘΕΟΙ.

…Ο πιο νεαρός από τα μέλη των Floyd είναι ο Rick Wright που στις 28 Ιουλίου έγινε 36 ετών. Φυσικά όταν κυκλοφορούσαν το Arnold Layne τον Απρίλη του ’67 ήταν μονάχα 21 – ή κάνω λάθος; Τότε, τον Απρίλη του ’67, οι Floyd συνάρπαζαν τους συνομήλικούς τους με τη διαστημική-ψυχεδελική μουσική και γράπωναν τις νεανικές ψυχές με τα ημιχίπικα, ημι-φιλοσοφικά μηνύματά τους. Και συνέχισαν με όλο και περισσότερη επιτυχία, επιτυχία που τους ανέβασε στα ύψη των charts. Και τότε φυσικά το νόημα της επιτυχίας άλλαξε. Επιτυχία κατάντησε να σημαίνει «εμπορική» επιτυχία στα μάτια του ίδιου του συγκροτήματος. Και οι Pink  Floyd που ήταν ό,τι το πιο προοδευτικό μπορούσε να υπάρξει το 1967-69 (σε ηλικία 21 με 25 ετών) καταντούν να αντιπροσωπεύουν ό,τι το πιο αντιδραστικό υπάρχει το 1981 (με ηλικίες μεταξύ 36 και θανάτου). Κάτι σαν τον Βενιζέλο του 1909 και του 1932. Συμβαίνουν αυτά…

…Και κάθομαι και παρακολουθώ με δέος τη φιγούρα του δασκάλου να υψώνεται στα δεξιά του τοίχου που χτίζεται στη διάρκεια της παράστασης. Και ακούω τους Floyd να παίζουν το Another brick in the wall pt2 με την παιδική χορωδία μαγνητοφωνημένη. Και βλέπω τα μέλη των Floyd να αυξάνονται και να πληθύνονται. Δύο ντράμερ, δύο μπασίστες, δύο κιθαρίστες, δύο οργανίστες. Το double tracking (διπλοηχογράφηση) του στούντιο δεν μπορεί αλλιώς να παρουσιαστεί live. Και φυσικά ο δίσκος πρέπει να παρουσιαστεί live στην εντέλεια• με το τελευταίο του «κιχ» ενισχυμένο στο ίδιο ύψος με το LP. Έστω και αν πρέπει να χρησιμοποιηθούν παραηχογραφημένες ταινίες. Έστω και αν πρέπει να χρησιμοποιηθούν 4 εξτρά μουσικοί. Αγνοώ με περιφρόνηση τον πράσινο μικρό διαβολάκο που πετάει γύρω μου και μου ψιθυρίζει ότι μπορεί οι Floyd να μην μπορούν να παίξουν το LP! Φυσικά, σε οποιαδήποτε στιγμή, κανείς δεν ξέρει αν το τάδε σολάκι π.χ. το παίζει ο Gilmour ή ο «σωσίας» του, αλλά ΣΙΓΟΥΡΑ το παίζει ο Gilmour. Δεν είμαστε καλά που θα κάνω την τιμή στον εαυτό μου να αμφιβάλλει.

(Και φυσικά τα κέρδη θα είναι μισά-μισά, λέω στον πράσινο διαβολάκο που επιμένει ότι παρόλο που οι τέσσερις μουσικοί παίζουν όσο και οι Floyd θα πάρουν λιγότερα χρήματα από τα είδωλά μας. Μπορεί οι Floyd να είναι πολυεκατομμυριούχοι, να είναι σταρ, αλλά δεν πιστεύω να ρίξουν τους μουσικούς που τους συνοδεύουν και ιδρώνουν ίσως περισσότερο από τους ίδιους. Γιατί δηλαδή, οι συνοδεύοντες μουσικοί χρειάζονται λιγότερα χρήματα για να επιζήσουν; Ή μήπως τρώνε π.χ. λιγότερο από τους Floyd;)
Τώρα η μητέρα, τεράστια αγριωπή φιγούρα, έχει πάρει τη θέση του δασκάλου και ο τοίχος έχει μισοτελειώσει. Βλέπουμε τους Floyd ακόμη αλλά –να τώρα!–ένα τούβλο μπροστά στον Wright μου τον κόβει εντελώς από το οπτικό μου πεδίο.

Τα κινούμενα σχέδια που συνοδεύουν το Young lust είναι θαυμάσια – όπως και όλα τα κινούμενα σχέδια που συνοδεύουν το Wall. Σχεδιασμένα από τον Gerald Scarfe, γνωστό Άγγλο γελοιογράφο, αποτελούν έργο τέχνης. Στο μέρος αυτό του Young lust δύο λουλούδια με πολλή ευαισθησία παίζουν το ρόλο του Αρσενικού και του Θηλυκού που αποκτούν την πρώτη τους σεξουαλική εμπειρία. Όλα τα κινούμενα σχέδια και ο διάκοσμος (κούκλες, τοίχος κ.λπ.) είναι σχεδιασμένα και υπό την επίβλεψη του Gerald Scarfe. Κρίμα που ο κόσμος τα χειροκροτάει σαν δημιούργημα των Pink  Floyd…

…Όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και αλλού οι Pink Floyd είναι ένα από τα πιο δημοφιλή γκρουπ. Κανείς τους δεν νοιάζεται πια για τα επίγεια. Έτσι ο Waters π.χ. μπορεί να γυρνάει προς τον εσωτερικό του κόσμο και να γράφει για τον ΤΟΙΧΟ που η επιτυχία ύψωσε γύρω του και που το χτίσιμό του στη διάρκεια της παράστασης συμβολίζει αυτήν ακριβώς την πράξη. Κατηγορώ τους Pink Floyd ότι ΑΦΗΣΑΝ αυτόν τον τοίχο να υψωθεί γύρω τους.
Η rock μουσική είναι –ή τουλάχιστον πρέπει να είναι– σύμβολο νεανικής ορμής, παίζεται– ή τουλάχιστον πρέπει να παίζεται– από νέους και να απευθύνεται–ή τουλάχιστον πρέπει να απευθύνεται– σε νέους ή σε όσους αισθάνονται νέοι. Η rock μουσική καταδικάζεται από τους «μεγάλους» και μιλάει –ή τουλάχιστον πρέπει να μιλάει– για νεανικά προβλήματα και συναισθήματα. Όλα αυτά τα στοιχεία τα συγκεντρώνει άραγε η μουσική των Floyd εν έτει 1981, όταν το ακροατήριο αποτελείται από συνομήλικους των Floyd, όταν η μονομανία για ποιότητα του –τετραφωνικού– ήχου σκοτώνει τον αυθορμητισμό της μουσικής και όταν το ίδιο το μουσικό κομμάτι μιλάει τα για προβλήματα ενός μεσόκοπου, πετυχημένου πολυεκατομμυριούχου;
Το Wall είναι φτιαγμένο για να προκαλεί αδράνεια. Είναι φτιαγμένο για να θαυμάζεται μέσα σε μια χρυσή κορνίζα. Προορίζεται να ακούγεται στο ακριβότερο hi-fi (όσο ακριβότερο το hi-fi τόσο μεγαλύτερη η απόλαυση. «Αν δεν πληρώσεις δεν απολαμβάνεις μουσική» μας υποβάλλουν ηχομουσικά περιοδικά και συγκροτήματα όπως οι Floyd, μια αναλήθεια όμοια της οποίας δεν έχω ξανακούσει). Το Wall προορίζεται να ακούγεται από μια πολυθρόνα και να επενεργεί όπως η κλασική μουσική. Δεν εξάπτει, κοιμίζει και ναρκώνει τους νέους, και εκμηδενίζει την πιθανή τους δημιουργικότητα.
Ποιος ακούγοντας τους Floyd πήγε να αγοράσει μια κιθάρα για να τους μιμηθεί; Η τεχνική σαν αυτοσκοπός που ρέει από τα κανάλια των δίσκων των Pink  Floyd θαμπώνει, υπνωτίζει και δεν εμπνέει. Ένας πιθανός μουσικός rock κάτω των 20 ετών που ακούει Pink Floyd δεν ενθαρρύνεται στην προσπάθειά του από ό,τι ακούει. Ποιος ξέρει πόσα όνειρα νέων έχουν στραγγαλιστεί στις ρίζες τους από το ρεπερτόριο των Floyd; Κατηγορώ τους Pink Floyd ότι αποτελούν το ΟΠΙΟ της νεολαίας…

…Το τελευταίο τούβλο στον τοίχο έχει μπει από τον ίδιο τον Waters μαζί με την τελευταία νότα του πρώτου δίσκου. Μετά το εικοσάλεπτο διάλειμμα οι Floyd παίζουν ΠΙΣΩ ΑΠ’ ΤΟΝ ΤΟΙΧΟ και το ακροατήριο χειροκροτεί τη γενναία αυτή τους πράξη! Κάτι παρόμοιο έκαναν στη Νέα Υόρκη και οι Public Image Ltd και το κοινό τα έκανε σμπαράλια. Το κοινό των Public Image είδε την κοροϊδία. Το κοινό των Pink Floyd δεν τη βλέπει.

«Μπορεί να παίζουν το δίσκο», μου ψιθυρίζει πάλι αυτός ο πράσινος διαβολάκος.

«Αηδίες», του απαντώ. Το παίξιμο πίσω από τον τοίχο έχει μεταφυσικές, υπαρξιακές προεκτάσεις που εσύ δεν βλέπεις, κάφρε. Εγώ που είμαι πιο έξυπνος το βλέπω καθαρά. Και αν μου ξανακατηγορήσεις τους Pink Floyd θα σου δώσω ένα σκαμπίλι. Να εξαφανιστείς. Κοίτα πώς άνοιξε ένα χώρισμα στα αριστερά και ο Waters βγήκε με ένα ραδιομικρόφωνο να τραγουδήσει το Nobody home. Το χώρισμα αυτό παριστάνει το εσωτερικό ενός μεσοαστικού διαμερίσματος. Τηλεόραση, πολυθρόνες και ο Waters με τα άγχη του.

«Το γκρουπ είναι ακόμα πίσω από τον τοίχο», μου αντιτείνει ο διαβολάκος. Τον αγνοώ.

«Να κοίτα ψηλά», του απαντώ.

Πάνω στον τοίχο –δέκα μέτρα ύψος– εμφανίζεται ολύμπια η μορφή του Gilmour να τραγουδάει το Comfortably numb.

«Αναπαυτικά μουδιασμένοι, σας κοροϊδεύουν με το ψιλό οι Floyd», γελάει ο διαβολάκος.

Εγώ είμαι παρασυρμένος από το θέαμα. Λουσμένος στο φως ο Gilmour σολάρει δέκα μέτρα πάνω στον τοίχο. Για μερικές στιγμές η μορφή του αποκτά μεσσιανικές διαστάσεις. Αν εκείνη τη στιγμή ο Gilmour έλεγε «Αυτοκτονήστε ομαδικά», το ακροατήριο θα υπάκουε. Κάπως έτσι συνέβη και το περίφημο περιστατικό της Γουιάνας…

…και κάθομαι και παρακολουθώ με δέος τη φιγούρα του δασκάλου να υψώνεται στα δεξιά του τοίχου που χτίζεται στη διάρκεια της παράστασης. Και ακούω τους Floyd να παίζουν το Another brick in the wall pt2 με την παιδική χορωδία μαγνητοφωνημένη…

…Απ’ όλη αυτή την υποκρισία στην οποία συμμετέχουν τα μουσικά περιοδικά, εμείς, εσείς και κυρίως οι Floyd, οι μόνες μη διπρόσωπες φάτσες είναι οι φάτσες των εταιρειών. Οι μουσικές εταιρείες είναι επιχειρήσεις που θέλουν να πουλήσουν δίσκους, για όσους δεν το έχουν συνειδητοποιήσει. Προσφέρουν εργασία σε χιλιάδες υπαλλήλους και πρέπει να είμαστε ευχαριστημένοι γι’αυτό. Η ΕΜΙ είναι και η εταιρεία που προσωπικά θαυμάζω. Στο κάτω κάτω αναγνώρισε το ταλέντο των Beatles σε μια εποχή που όλοι τους κλείνανε την πόρτα. Επέζησε μιας μεγάλης κρίσης (όταν την αγόρασε η Thorn) και αποτελείται από συμπαθέστατους ανθρώπους (τουλάχιστον όσους έχω γνωρίσει). Η ΕΜΙ ξέρει ό,τι άλλες εταιρείες ξεχνάνε στην Ελλάδα: αν δεν ξοδέψεις χρήματα πρώτα, δεν μαζεύεις τίποτε μετά. Έτσι έχει κατορθώσει στην Ελλάδα να έχει τυπώσει 1 εκατομμύριο αντίτυπα των δίσκων των Floyd. Έτσι στέλνει με δικά της έξοδα δημοσιογράφους στο Λονδίνο να παρακολουθήσουν το Wall. Έτσι κανονίζει να πληρώσει με δικά της έξοδα το ταξίδι ενός σημαντικού μουσικοκριτικού για να πάρει συνέντευξη από τον Nick Mason στο Λονδίνο – μουσικοκριτικού που προέρχεται από ηχομουσικό περιοδικό που δήθεν «αντιμάχεται» τις εταιρείες γιατί είναι «κακές». Και που το κοινό πιστεύει απερίσκεπτα. Όπως πιστεύει το κοινό των Floyd, ότι οι Floyd είναι ό,τι πιο ανώτερο έχει να επιδείξει καλλιτεχνικά αυτή η πλευρά του Γαλαξία μας. Όπως αρνείται να δει το σύνδεσμο μεταξύ χρημάτων (εκατομμυρίων) που διακυβεύονται κάθε φορά που κυκλοφορεί ένας δίσκος και της μουσικής που περιέχει. Ιδίως όταν αυτός ο δίσκος είναι των Floyd. Όπως είπα προηγουμένως, οι μόνες φάτσες που δεν υποκρίνονται μέσα σ’ αυτόν τον κυκεώνα της εθελοτυφλίας είναι οι φάτσες των μουσικών εταιρειών που κάνουν τη δουλειά τους σωστά και αθόρυβα δίχως καμιά προσποίηση.

…Ο κομφερασιέ ξαναεμφανίζεται και ρομποτικά επαναλαμβάνει αυτά που μας είπε στην αρχή – πάλι βόμβες, πάλι εκθαμβωτικά φώτα και πάλι οι Floyd με τα τέσσερα alter ego τους μπροστά από τον τοίχο. Τελική ευθεία με εκπληκτικά σχέδια (του Gerald Scarfe), με τη Δίκη της τέταρτης πλευράς να ακούγεται όλη από μαγνητοταινίες (δίχως το γκρουπ) και να συνοδεύεται πάλι από κινούμενες εικόνες. Και στην κατάλληλη στιγμή υπακούοντας στις κραυγές «Γκρεμίστε τον Τοίχο», ο Τοίχος γκρεμίζεται εντυπωσιακά, το αποκορύφωμα της παράστασης. Οι Pink Floyd ξαναβγαίνουν με ντέφια και ακουστικές κιθάρες σαν απλοί, νομαδικοί οργανοπαίκτες, τελειώνοντας το σόου με έναν αισιόδοξο τόνο. Δεν υπάρχει encore…

…Οι κακές γλώσσες λένε ότι οι Pink Floyd χρειάζονται –ακόμη πιο πολλά– λεφτά γι’ αυτό παίζουν και κινηματογραφούν το Wall. Το φιλμ της παράστασης του δίσκου αναμένεται να είναι λίαν προσοδοφόρο καθότι μόνο στο Λονδίνο και στη Ν. Υόρκη έχει εκτελεστεί live. Αν το δουν στην Ελλάδα και όλοι όσοι έχουν το Wall θα πουλήσει κάπου 200.000 εισιτήρια.
Κι όμως, κάπου υπάρχει ένα σφάλμα – το θίξαμε πιο πάνω: η εθελοτυφλία όλων μας και η υποκρισία που μας πνίγει. Τουλάχιστον ας πάνε να δούνε το φιλμ οι 200.000 με πλήρη επίγνωση του τι κάνουν: πάνε να δούνε ένα μέτριο συνθετικά έργο ενός συγκροτήματος που θέλει να συνταξιοδοτήσει τα γεράματά του εν όψει της αποχωρήσεώς του από τη μουσική σκηνή, και που τραγουδάει τα προβλήματα που δημιούργησε το ίδιο, ΕΚΟΥΣΙΑ, στον εαυτό του. Προβλήματα και ανησυχίες που δεν αφορούν τις 200.000 αυτές των αγοραστών του Wall αλλά που οι fans των Floyd έχουν πιστέψει ότι τους αγγίζουν άμεσα. Υπάρχουν όρια στην αυθυποβολή;

Ένας Έλληνας νέος ή νέα δεν πρόκειται να απαλλαγεί από «τα δεσμά του κατεστημένου» όπως πιστεύει ούτε με το να το σκάσει από το σχολείο ή από το σπίτι του, ούτε με το να μπει σε μια Ανώτατη ή Ανώτερη Σχολή, ούτε με το να πιάσει δουλειά ούτε με το να γίνει νεολαίος διάφορων οργανώσεων. Η πραγματική απελευθέρωση ενός Έλληνα νέου ή νέας θα πραγματοποιηθεί τη γενναία αυτή στιγμή που συνειδητά θα πάρει το Wall ή το Wish You Were Here ή το Animals και θα τα πετάξει ΜΕ ΟΛΗ ΤΗ ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ στον τοίχο του σπιτιού του. Πετάχτε το Wall στον Τοίχο, ΕΝΣΥΝΕΙΔΗΤΑ, και ανοίχτε τα αυτιά σας (χρησιμοποιήστε μια τουφεκόβεργα αν χρειαστεί) στην εκπληκτική μουσική που πράγματι αποτελεί rock (παίζεται από νέους για νέους κ.λπ,) εν έτει 1981(και δεν εννοώ αναγκαία το punk που αμέσως πάτε να φωνάξετε) και που μπορεί ΚΑΙ να σας εμπνεύσει, ΚΑΙ να σας δονήσει συναισθηματικά ΚΑΙ να ικανοποιήσει το καλλιτεχνικό σας αισθητήριο.

(Μπορούν 200.000 άνθρωποι να έχουν άδικο; «Φυσικά» είπε ο Γαλιλαίος, και ψιθύρισε «Και όμως κινείται»).

www.poprocknews.gr

• Tweet
• Share
• Share
• Share
• Share